Bình Dương: Cuộc lột xác từ "thủ phủ công nghiệp" đến thành trì Net zero

Không chỉ dây chuyền sản xuất, mà là những "công viên công nghiệp"

Nhà máy Jakob Sài Gòn (Tân Uyên)

Bước chân vào Nhà máy Jakob Sài Gòn (Tân Uyên), người ta ngỡ ngàng trước một "ốc đảo xanh" giữa lòng khu công nghiệp. Gần 40% diện tích đất được phủ xanh – gần gấp đôi quy định – cùng hệ thống pin mặt trời công suất 1.599,6 kWp và thiết bị CNC hiện đại. Đây không phải resort, mà là nơi sản xuất 330.000m dây cáp, 300.000m² lưới cáp và 4 triệu phụ kiện kim loại mỗi năm, với phát thải carbon được kiểm soát chặt chẽ.

Ông Trương Văn Phong (Phó Trưởng Ban Quản lý KCN Bình Dương):
"Không gian xanh không chỉ giảm nhiệt, mà còn nâng cao đời sống tinh thần và năng suất lao động. Jakob Sài Gòn là hình mẫu để chúng tôi nhân rộng." 

Những "kỳ lân xanh" và cuộc cách mạng công nghệ sạch:

1. Lego: nhà máy "Net zero carbon" đầu tiên

Khuôn viên nhà máy Lego ở Bình Dương

Với vốn đầu tư 1.318 tỷ USD tại VSIP III, Lego đặt chuẩn mực mới:

• Sử dụng nhựa sinh học thay nhựa truyền thống.

• Lắp 12.400 tấm pin mặt trời (7.34 MWp), đủ cấp điện cho 1.270 hộ dân/năm.

• Loại bỏ túi nhựa trong đóng gói, chuyển sang túi giấy tái chế.

• Mục tiêu zero rác thải chôn lấp ngay từ năm vận hành 2025.

2. Polytex Far Eastern: Vòng tuần hoàn khép kín

Công ty Đài Loan rót 1.37 tỷ USD vào KCN Bàu Bàng, xây dựng hệ sinh thái "3 trong 1":

• Tái chế nhựa thành sợi siêu bền cho dây an toàn, túi khí ô tô.

• Sử dụng năng lượng sinh học từ phế thải nông nghiệp.

• Cam kết xây nhà máy điện mặt trời riêng để tự cung năng lượng.

3. Kumho Tire: Nâng cấp xanh cho ngành lốp

Nhà máy sản xuất lốp xe Kumho

Giai đoạn 3 với 300 triệu USD tại KCN Mỹ Phước 3 sẽ:

• Tăng công suất từ 13 lên 18 triệu lốp/năm.

• Áp dụng công nghệ giảm 30% năng lượng tiêu thụ nhờ hệ thống thu hồi nhiệt thải.

Bí quyết thu hút vốn xanh: Không chỉ ưu đãi, mà là chiến lược bài bản

Chính quyền Bình Dương không ngồi chờ vốn về, mà chủ động "săn" dự án chất lượng cao qua 3 đòn bẩy:

• Tiêu Chuẩn Khắt Khe: Chỉ cấp phép cho dự án đạt chuẩn "Green Industry" (sử dụng năng lượng tái tạo >20%, tỷ lệ cây xanh >25%, công nghệ khép kín). Jakob Sài Gòn là minh chứng cho tiêu chí này.

• Hạ Tầng Đồng Bộ: Phát triển mạng lưới 10 khu công nghiệp xanh theo quy hoạch 2021-2030, trong đó VSIP III trở thành "vitrine" thu hút Lego, Pandora.

• Hỗ Trợ Chuyển Đổi: Ban quản lý KCN trực tiếp tư vấn doanh nghiệp cũ chuyển sang công nghệ sạch, kết nối đối tác cung ứng nguyên liệu tái chế.

Ông Võ Văn Minh - Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh

"Chúng tôi ưu tiên doanh nghiệp ít thâm dụng lao động, nhưng đổi lại phải cam kết bảo vệ môi trường. Tăng trưởng xanh mới là phát triển bền vững." 

Thách thức: Bài toán 2 triệu lao động và làn ranh mong manh

Giữa những tín hiệu lạc quan, Bình Dương vẫn đối mặt nghịch lý:

• Hơn 2 triệu lao động phổ thông đang làm việc trong các nhà máy công nghiệp "nâu" – nơi chi phí chuyển đổi sang công nghệ sạch có thể lên tới hàng trăm triệu USD.

• Sức ép cạnh tranh từ các tỉnh lân cận như Đồng Nai, Long An – nơi cũng đẩy mạnh thu hút FDI xanh.

• Nhu cầu đào tạo lại lực lượng lao động để đáp ứng yêu cầu kỹ thuật cao của nhà máy thông minh.

Tương lai: từ "thủ phủ công nghiệp" thành "trung tâm kinh tế tuần hoàn"

Với 41 tỷ USD vốn FDI tích lũy (tính đến 10/2024) và làn sóng "xông đất" đầu 2025 bằng 1.7 tỷ USD vốn trong nước cho dự án hạ tầng xanh, Bình Dương đang phác thảo viễn cảnh mới:

• Kết nối đa cực: Tận dụng vị trí cửa ngõ TP.HCM sau sáp nhập (7/2025) để trở thành trung tâm logistics xanh cho cả vùng Đông Nam Bộ.

• Lan tỏa mô hình: Nhân rộng tiêu chuẩn "công viên trong nhà máy" như Jakob Sài Gòn sang ít nhất 5 KCN khác trước 2030.

• Hợp tác toàn diện: Thu hút đối tác Nhật Bản, EU – những quốc gia dẫn đầu về công nghệ hydro xanh và thu giữ carbon.

"Mỗi nhà máy xanh mọc lên không chỉ tạo ra sản phẩm, mà còn viết tiếp câu chuyện về một Bình Dương dám thay đổi để hít thở cùng trái đất. Net Zero không còn là khẩu hiệu – nó đang thành hình ngay trên những dây chuyền sản xuất tỷ đô."