Giấc mơ xe điện Ấn Độ: công nghệ "made in China", lắp ráp "made in India"?

Mục tiêu "xanh hóa" với thực tế "nhập khẩu"

Ấn Độ - nền kinh tế top 5 thế giới - đang đổ tiền tỷ để biến giấc mơ "đường phị phủ kín xe điện" thành hiện thực. Mục tiêu: 30% xe bán ra là điện vào 2030. Nhưng sau 3 năm nỗ lực, tỷ lệ này chỉ dừng ở 7,6%, thậm chí với ô tô điện chỉ là 2,5%.

Sự thật đau đớn: Những chiếc xe "nội địa" như Tata Motors hay Ola Electric thực chất "chào đời" nhờ công nghệ Trung Quốc. Linh kiện lõi (pin lithium-ion, bộ điều khiển) đều mang nhãn "Made in China", còn Ấn Độ chỉ... lắp ráp.

"Siêu phụ thuộc" vào Trung Quốc: lý do không thể "cắt dây"

Dù Ấn Độ từng cấm ứng dụng Trung Quốc hay ngăn doanh nghiệp TQ xây nhà máy, ngành EV non trẻ vẫn bám víu Bắc Kinh vì 3 lý do không thể chối bỏ:

1. Công nghệ pin: Trung Quốc thống trị >70% sản lượng pin lithium toàn cầu. Nhà máy pin Ấn Độ chỉ sản xuất "vài trăm megawatt/giờ", trong khi TQ đã vượt gigawatt/giờ từ lâu.

2. Chuỗi cung ứng: Đất hiếm, nam châm (vật liệu then chốt cho EV) đều phụ thuộc nhập khẩu từ TQ. Ấn Độ thiếu công nghệ chế biến dù có mỏ trong nước.

3. Chi phí - Tốc độ: Theo Pragathi Darapaneni (chuyên gia pin): "Không có công nghệ TQ, Ấn Độ sẽ thiếu hụt nguồn cung, chậm trễ sản xuất và mất đa dạng sản phẩm".

So sánh sản lượng pin Ấn Độ với Trung Quốc

Chiến lược "bảo hộ mềm": Mượn công nghệ để tồn tại

Thay vì đối đầu, Ấn Độ chọn hợp tác với TQ qua 2 đường:

• Nhập khẩu linh kiện: Giảm thuế 35 linh kiện EV (phần lớn từ TQ) để hạ giá thành.

• Liên doanh "mượn công nghệ": Tata, Mahindra "bắt tay" BYD, CATL; MG Motor (JSW Ấn Độ + SAIC TQ) chiếm #1 thị phần xe điện tại Ấn, khiến đối thủ nội phải chạy theo.

CEO Leon Huang (RapidDirect) lý giải: "Ấn Độ đang nhảy vọt bằng cách dùng nền tảng EV, mô-đun pin và quy trình sản xuất đã được TQ kiểm chứng".

Thị phần xe điện của các ông lớn ở Ấn Độ

Thách thức: Startup "te tua", hạ tầng "ì ạch"

Dù chính phủ rót 1,4 tỷ USD qua FAME II, ngành EV Ấn Độ vẫn loay hoay:

• Vốn đầu tư sụt giảm: Từ $934 triệu (2022) xuống $586 triệu (2024), giảm 37%.

• Startup khủng hoảng: Hero Electric, BluSmart, Ola Electric đối mặt nguy cơ phá sản.

• Linh kiện "lõi" chưa tự chủ: Motor, controller chỉ sản xuất được 30-40%.

Tương lai: tự chủ hay mãi "làm thuê"?

Ấn Độ đang đi trên dây giữa phụ thuộc TQ và nỗ lực tự cường:
Giải pháp ngắn hạn: Tiếp tục nhập khẩu để đảm bảo sản xuất, giá rẻ.
Chiến lược dài hạn:

• PLI Scheme: Hỗ trợ tỷ rupee xây "siêu nhà máy" pin, tập trung vào công nghệ LFP (ít phụ thuộc đất hiếm).

• KABIL: Công ty quốc gia đàm phán khai thác lithium, nickel từ Úc, Argentina.

• R&D pin thế hệ mới: Sodium-ion, solid-state - dù cần 5-7 năm để thương mại hóa.

Chuyên gia cảnh báo: "Nếu không tự chủ cell pin và công nghệ điều khiển, Ấn Độ mãi là 'công xưởng lắp ráp' cho TQ" .

Góc nhìn: "Con Đường Hai Làn" của Ấn Độ

Giấc mơ EV Ấn Độ giống như một trận đấu cân não: Vừa phải "ôm" công nghệ Trung Quốc để tồn tại, vừa gấp rút tự lực để không mãi là "kẻ làm thuê". Thành công sẽ không đến từ cấm đoán, mà từ cách họ tận dụng phụ thuộc để học hỏi - giống như Apple đang làm khi dịch chuyển sản xuất sang Ấn.

"Để trở thành 'cường quốc xanh', Ấn Độ phải tự chủ từ mỏ quặng đến phần mềm điều khiển. Đó mới là chìa khóa thoát 'lời nguyền lắp ráp'!"